Đầu tiên, chúng ta cùng tìm hiểu về “bản chất của nền dân chủ cổ đại”. Khi nhắc đến dân chủ cổ đại, chúng ta thường nghĩ ngay đến Hy Lạp cổ đại, nơi mà khái niệm dân chủ được sinh ra. Trong hệ thống này, người dân có quyền tham gia trực tiếp vào quyết định của chính phủ, từ việc đề xuất, thảo luận, cho tới việc bỏ phiếu quyết định các quy tắc và luật lệ. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là quyền tham gia vào quá trình quyết định chính trị không phải là quyền của tất cả mọi người – phụ nữ, nô lệ và những người nhập cư không được xem là công dân và không có quyền tham gia vào quá trình này.
Tiếp theo, “bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa” thường được hiểu là một hệ thống chính trị trong đó người dân, thông qua công cụ của nhà nước, sở hữu và điều hành các tài sản xã hội. Mục tiêu của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là đảm bảo công bằng xã hội, với việc phân phối lại tài sản và quyền lợi trong xã hội theo cách mà mọi người được công nhận đúng với sự cống hiến của họ cho xã hội.
Cuối cùng, “bản chất của nền dân chủ tư sản” liên quan đến việc quyền lực chính trị được phân phối rộng rãi, nhưng quyền lực kinh tế lại tập trung vào tay một nhóm nhỏ người sở hữu tư nhân. Trong hệ thống này, quyền tự do cá nhân và tự do kinh doanh được đặt lên hàng đầu, dẫn đến sự phân loại xã hội dựa trên tài sản và thu nhập. Đồng thời, nền dân chủ tư sản thường đi đôi với hệ thống đại diện chính trị, nơi người dân bầu ra những người đại diện cho họ trong việc ra quyết định chính trị.
Như vậy, qua ba hình thức dân chủ trên, ta có thể thấy dân chủ không chỉ đơn thuần là “quyền lực thuộc về người dân”, mà còn phụ thuộc rất nhiều vào bối cảnh lịch sử, văn hóa và kinh tế của mỗi xã hội cụ thể. Bản chất của nền dân chủ cổ đại, dân chủ xã hội chủ nghĩa và dân chủ tư sản đều nằm ở việc người dân có quyền tham gia vào việc quản lý xã hội, nhưng cách thức thực hiện và mục tiêu của mỗi hình thức lại có sự khác biệt đáng kể. Và chính những khác biệt này tạo nên sự đa dạng và phong phú của chính trị thế giới hiện đại.
