Thủng đại tràng là một tình trạng y khoa nghiêm trọng, xảy ra khi có lỗ hổng xuất hiện trên thành đại tràng. Điều này có thể dẫn đến viêm phúc mạc và các biến chứng nguy hiểm khác. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị thủng đại tràng và thủng đại tràng sigma.
Nguyên Nhân Thủng Đại Tràng
Thủng đại tràng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các bệnh lý nội khoa đến các chấn thương ngoại khoa. Hiểu rõ nguyên nhân giúp người bệnh và bác sĩ có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.
Viêm Đại Tràng
Viêm đại tràng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến thủng đại tràng. Các loại viêm đại tràng bao gồm:
- Viêm đại tràng do nhiễm trùng: Các vi khuẩn như Clostridium difficile, Salmonella và Shigella có thể gây viêm và tạo ra áp lực lên thành đại tràng, dẫn đến thủng.
- Viêm đại tràng mãn tính: Các bệnh lý như bệnh Crohn và viêm loét đại tràng (UC) gây viêm kéo dài, làm suy yếu thành đại tràng và tăng nguy cơ thủng.
Khối U
Khối u ác tính hoặc lành tính trong đại tràng có thể gây tắc nghẽn và tạo áp lực lên thành đại tràng, dẫn đến thủng. Đặc biệt, ung thư đại tràng là một nguyên nhân quan trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Chấn Thương
Các chấn thương do tai nạn, phẫu thuật hoặc thủ thuật y khoa có thể làm tổn thương trực tiếp đến đại tràng và gây thủng.
Táo Bón Nặng
Táo bón mãn tính có thể gây ra sự căng giãn quá mức của đại tràng, làm yếu thành ruột và dẫn đến thủng.
Triệu Chứng Thủng Đại Tràng
Triệu chứng của thủng đại tràng thường xuất hiện đột ngột và rất nghiêm trọng. Người bệnh cần được cấp cứu ngay lập tức khi gặp các dấu hiệu sau:
Đau Bụng Dữ Dội
Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất. Cơn đau thường bắt đầu đột ngột, dữ dội và không giảm ngay cả khi thay đổi tư thế. Vị trí đau có thể tập trung ở vùng bụng dưới hoặc lan ra toàn bộ bụng.
Sốt Cao và Ớn Lạnh
Sốt cao kèm theo ớn lạnh là dấu hiệu của nhiễm trùng toàn thân (nhiễm trùng máu) do vi khuẩn từ đại tràng thủng lan vào khoang bụng.
Buồn Nôn và Nôn Mửa
Buồn nôn và nôn mửa thường xuất hiện do tắc nghẽn hoặc nhiễm trùng nặng trong ổ bụng.
Bụng Chướng
Bụng chướng và căng cứng là do tích tụ khí và dịch trong khoang bụng, một dấu hiệu nguy hiểm của viêm phúc mạc.
Mất Nước và Suy Kiệt
Người bệnh có thể bị mất nước nghiêm trọng và suy kiệt do nhiễm trùng và viêm nhiễm trong ổ bụng.
Thủng Đại Tràng Sigma
Đại tràng sigma là đoạn cuối của đại tràng, nối liền với trực tràng. Thủng đại tràng sigma có các đặc điểm và nguyên nhân tương tự như thủng đại tràng, nhưng cũng có một số đặc thù riêng.
Nguyên Nhân Thủng Đại Tràng Sigma
- Diverticulitis: Viêm túi thừa trong đại tràng sigma là nguyên nhân phổ biến dẫn đến thủng. Các túi thừa bị viêm và nhiễm trùng, tạo áp lực lên thành đại tràng và gây thủng.
- Khối U Sigma: Khối u trong đại tràng sigma, cả lành tính và ác tính, có thể gây tắc nghẽn và áp lực, dẫn đến thủng.
- Táo Bón Mãn Tính: Đại tràng sigma dễ bị ảnh hưởng bởi táo bón mãn tính, dẫn đến căng giãn và thủng.
Triệu Chứng Thủng Đại Tràng Sigma
Triệu chứng thủng đại tràng sigma tương tự như thủng đại tràng nói chung, nhưng có thể tập trung nhiều hơn ở vùng bụng dưới và trực tràng:
- Đau Bụng Dưới Dữ Dội: Đau thường tập trung ở vùng bụng dưới bên trái, nơi đại tràng sigma nằm.
- Máu Trong Phân: Có thể xuất hiện máu trong phân nếu nguyên nhân do khối u hoặc viêm túi thừa.
- Bụng Chướng và Căng Cứng: Bụng chướng rõ rệt ở vùng bụng dưới.
Chẩn Đoán và Điều Trị Thủng Đại Tràng
Việc chẩn đoán và điều trị thủng đại tràng cần được thực hiện nhanh chóng và chính xác để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Chẩn Đoán
- X-Quang Bụng: Phim X-quang có thể cho thấy khí tự do trong khoang bụng, dấu hiệu đặc trưng của thủng đại tràng.
- CT Scan: CT scan cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, giúp xác định vị trí và mức độ tổn thương.
- Siêu Âm Bụng: Siêu âm có thể giúp phát hiện dịch và khí trong ổ bụng, hỗ trợ chẩn đoán thủng đại tràng.
Điều Trị
- Phẫu Thuật Khẩn Cấp: Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính để sửa chữa lỗ thủng và làm sạch khoang bụng. Các loại phẫu thuật bao gồm:
- Cắt bỏ đoạn đại tràng bị thủng: Cắt bỏ đoạn đại tràng bị tổn thương và nối lại các đoạn ruột khỏe mạnh.
- Làm hậu môn tạm thời: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tạo một lỗ mở tạm thời trên bụng để chất thải đi ra ngoài, giúp ruột hồi phục.
- Điều Trị Nhiễm Trùng: Sử dụng kháng sinh mạnh để điều trị nhiễm trùng và ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.
- Chăm Sóc Sau Phẫu Thuật: Chăm sóc và theo dõi sau phẫu thuật bao gồm theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng, quản lý đau và hỗ trợ dinh dưỡng.
Thủng đại tràng và thủng đại tràng sigma là các tình trạng y khoa cấp cứu đòi hỏi sự can thiệp nhanh chóng và chính xác. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp chẩn đoán, điều trị sẽ giúp người bệnh và gia đình có kế hoạch đối phó kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện tiên lượng sống. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của mình, đặc biệt là khi có các dấu hiệu bất thường ở hệ tiêu hóa, và tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
học